"Andolsun ki sizi biraz korku ve açlıkla, bir de mallar, canlar ve ürünlerden eksilterek deneriz. Sabredenleri müjdele." (Bakara, 2/155-157)
6 Şubat depreminin yıl dönümünü idrak ettiğimiz bu günlerde, sabırla imtihan konusunu ele almak istedim.
Kur’an-ı Kerim’de, Yüce Allah’ın çok sabırlı olduğunu ifade eden birçok ayet-i kerime bulunmaktadır. Bu bağlamda, "çok sabreden" anlamına gelen Sabûr ismi, Esmaü'l-Hüsna’dan biri olup, Allah’ın güzel isimleri arasındadır (Bkz. Tirmizi, "Da’avât", 81).
Yüce Allah’ın kullarına ihsan buyurduğu en hayırlı lütuflardan biri sabırdır. Ebu Saîd el-Hudrî (r.a) şöyle buyurmuştur: "Hiç kimseye sabırdan daha hayırlı ve daha geniş bir ihsanda bulunulmamıştır." (Buhârî, "Zekât", 50). Eğer insana sabır ve metanet gibi önemli özellikler verilmemiş olsaydı, karşılaşacağı zorluklar karşısında çaresizliğe kapılarak yaşama ümidini kaybederdi. Bu nedenle, sabır her türlü olumsuzluk karşısında insanı hayata bağlayan en büyük nimetlerden biri olarak görülmelidir.
Yukarıda mealini verdiğimiz ayet-i kerimede, insanın dünya hayatında farklı şekillerde sıkıntı ve musibetlere maruz kalabileceği vurgulanmaktadır. Korku, açlık, kıtlık gibi durumlarla karşı karşıya kalsa dahi, Müslüman hayattan ümidini kesmez. Allah’ın bahşettiği sabır sayesinde aklını kullanarak bir çıkış yolu arar.
Hz. Peygamber (s.a.s)’den rivayet edilen bir hadiste, müminlerin musibet anında nasıl davranmaları gerektiği şöyle bildirilmiştir:
"Sabrın çokluğu, belanın büyüklüğüne göredir. Allah (c.c.), bir topluluğu sevdiği zaman, onları muhtelif musibetlerle imtihan eder. Kim bu musibetleri sabırla karşılarsa Allah ondan hoşnut olur. Kim de musibetleri sabır ve tevekkülle karşılayamaz isyan ederse, Allah’ın gazabına müstehak olur." (İbn Mâce, "Fiten", 23).
Bu bağlamda, 6 Şubat depreminin ikinci yılını idrak ederken, yaşananlardan ders çıkararak hem Allah’ın gazabından korunmanın hem de benzer felaketlere karşı tedbir almanın gayreti içinde olmamız gerekmektedir.
Dolayısıyla sabır, sadece feryat etmekten kaçınıp boyun bükerek beklemek değildir. Mümin, başına gelen musibeti kabul eder, Allah’ın yardımına sığınır ve yaşadığı durumdan daha iyi bir sonuca ulaşabilmek için çaba gösterir. Böyle bir mümin, Allah’ın sevgisini ve yardımını kazanmış olur.
Başımıza gelen musibetler, depremler, yangınlar ve afetler, Allah’ın bizi sevmediği anlamına gelmez. Zira insan olmanın bir bedeli olarak, nimet ve bela iç içedir. Allah’ın imtihan vesilesi olarak kurduğu dünya düzeninde, iyilikle kötülük, nimetle külfet bir arada yürür. Nimetlere ve iyiliklere şükretmek kadar, musibet anında metaneti korumak da erdemli bir mümin olmanın işaretidir.
Hz. Peygamber (s.a.s), sabır konusunda şöyle buyurmuştur:
"Sabır, musibetle karşılaştığın ilk andadır." (Buhârî, "Cenâiz", 43).
Bu hadis, insanı derinden sarsabilecek olayların ilk anında bilinçsizce hareket ederek daha kötü sonuçlara sürüklenmekten sakındırmak için bir uyarıdır.
Bir Müslüman için ölüm, bir musibet değil, Allah’ın mutlak takdiri ve ebedi âleme geçiş kapısıdır. Dünya hayatında, Allah’ın yarattığı düzen gereği ölüm bazen en sevdiklerimizi, göz bebeğimizi, genç yaşta bizden ayırabilir. Böyle bir hadiseyi dahi sabır ve metanetle karşılayan bir mümine, Resûlullah (s.a.s)’ın verdiği müjde, sadece bir teselli değil, aynı zamanda olaylar karşısında kendisini kaybetmeden teenni ile hareket etmesinin güzel bir sonucu olarak dünyada da karşılığını bulacağına dair bir müjdedir.
Nitekim Peygamber Efendimiz (s.a.s) şöyle buyurmaktadır:
"Bir kulun çocuğu ölürse, Allah meleklere şöyle der: ‘Kulumun çocuğunu kabz ettiniz mi?’ Melekler: ‘Evet’ derler. Allah: ‘Kalbinin meyvesini elinden aldınız mı?’ Melekler: ‘Evet’ derler. Allah tekrar sorar: ‘Peki, kulum ne dedi?’ Melekler: ‘Sana hamd etti ve herkesin dönüşünün Sana olduğunu söyledi’ derler. Bunun üzerine Allah Teâlâ şöyle emreder: ‘Öyleyse kulum için cennette bir köşk inşa edin ve adını Beytü’l-Hamd (Hamd Evi) koyun.’" (Tirmizî, "Cenâiz", 36).
Demek ki, dünya hayatında başımıza gelen deprem, yangın, sel gibi felaketler karşısında karamsarlığa kapılmadan, sabır, sükûnet ve metanet içinde hareket edersek hem dünyada muhtemel kötü sonuçlardan korunur hem de ahirette Allah’ın cennetiyle mükâfatlandırılmış olacağız.
Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyurulur:
"Sabretmenize karşılık selâm sizlere! Dünya yurdunun sonucu (olan Cennet) ne güzeldir!" (Ra’d, 13/24).
Sözlerime son verirken, depremde hayatını kaybeden tüm vatandaşlarımıza Allah’tan rahmet, yakınlarına sabr-ı cemil diliyor, milletimizin başı sağ olsun diyorum.
Selam ve dua ile…